MAKALELER

ÇOCUKLARIN AĞIR STRESE OLAN TEPKİLERİ

Sinir sistemi aktivitelerinin hayatta kalma olgusuna bağlı algı, anı, uyanıklılık, biliş, duygu, somatik ve psikolojik durum ve davranışları bütünleyen disfonksiyonel öğeleri.

Kötü huylu bellek, yaşantıyı yüksek düzeylere ulaşan zararlı uyarılmayı ele geçirir ve bilişsel saptırmalar, bellek değişimleri, dissosiyatif ve somatik stresi de içine alır. Ayrıca davranışsal ve duygusal aşırı aktiflik ya da aşırı tepkiselliğe, uyuşukluğa, amneziye ve kaçınmacı davranışa yönelik zıt eğilimlerde bulunmaktadır.

Kötü huylu belleğin etkin hale gelmesi halinde uyumsuz durumlar ve davranışlar ortaya çıkar

Bir çocuğun beyni önemli ve duyarlı ayrımlaştırma dönemlerinden geçer. Bu zaman süresi içinde stres ögeleri tarafından etkin hale getirilmiş nörotransmitterler ve hormonlar, nörogenesis hücre göçü, sinaptogenesis ve nörokim yasal ayrımlaşmada çok büyük roller oynayabilirler.

Çocuklarda, beklenmedik ya da yoğun strese maruz kalmak beyne bağlı bozukluklar doğurabilir.

Gelişmekte olan bir beyin, kötü huylu anıların ulaştırdığı bilgilere daha açıktır. Bu kötü huylu anılar yalnızca stres tepki sistemini etkilemekle kalmayıp, bireyin niteliklerini ve diğer temel durumlarını düzenleyen sinir sisteminde ortaya çıkan düzenekleri de etkilemektedir. Ağır travmaalltaki yapısal ya da genetik kırılganlığın başlıca belirtisi olabileceği gibi, geniş bir alana yayıldıktan sonraki bozuklukların gelişiminde öncelikli etiyolojik faktör olabilir. (Schuarz, E. D. ve Perrey, P.P.)

Peki çocuklar nasıl belirti verebilir;

Yeniden Yaşama

  • Kompulsif tekrarlı oyun
  • Her zamanki oyundan daha az ayrıntılı ve zayıf hayal gücü
  • Tekrarlayan anılar
  • Olayı canlandırma olayı
  • Kabuslar
  • Hatırlatan şeylere maruz kalındığında rahatsızlık
  • Geri dönüm (flashback) dissosiasyon özellikleri gösteren haller    

Tepkisellik ve Kaçınmanın Uyuşması

  • Toplumsal olarak kendini geri çeker
  • Sınırlı duygulanım alanı
  • Gelişimsel becerilerin kaybı Ör: Dil, tuvalet eğitimi
  • Oyunların sınırlanması (constriction)
  • Olayla ilgili etkinliklerden /insanlardan kaçınma      

Artan Uyarılmışlık

  • Artan huzursuzluk/telaşlılık/mizaç dalgalanmaları
  • Geceleri uyanma/tekrar uyumakta zorlanma
  • Düşük dikkat yoğunluğu
  • Aşırı zindelik
  • Abartılı heyecanlanma tepkisi

Yeni Korkular ve Saldırganlık

  • Yeni korkular ör: Tuvalete gitmek/yabancılar
  • Yeni ayrılma kaygısı
  • Yeni saldırganlık
  • Rahatsızlıkların En Az Bir Ay Devam Etmesi

Kaynak:
Journal of theAmerican Academy of Child andAdolescentPsychiatry
Schuarz E.D. ve Perry P.P.
EMDR Kurs Notları



Ekleyen:

ATİLA TUNÇEL