MAKALELER

YAZMA ÖĞRETİMİ VE YAZMAYA ETKİ EDEN FAKTÖRLER

Yazma düşüncelerimizi ifade edebilmek için gerekli sembol ve işaretleri motorsal olarak üretebilmektir. Özellikle birinci sınıflarda yazma çalışmalarında önemli yer tutan kalem tutma, kağıt pozisyonu, yazma hızı, okunabilirlik, oturuş vb konularda öğretmenlerin gerekli önlemleri almaları çok önemlidir.

1-OTURUŞ
Yazmada ilk önce dikkate almamız gereken şey çocuğun oturma şeklidir. Üzerine oturulan sıra, masanın yüksekliğine uygun olmalıdır ve çocuğun ayakları yere değmelidir. Eğer masa yüksek, sıra alçak olursa çocuk sürekli ayağa kalkıp yazmak isteyecektir. Ayağa kalkıp yazma da çocuğun kolunun masaya yayılış şeklini değiştirecek bu da kalem tutmaya etki edecektir. Bu durumun tam tersi yani, sıra yüksek masa alçak olursa da çocuk gereğinden fazla bükülecek bundan dolayı yine kalem tutma şekli etkilenecektir. Aynı zamanda yazı yazarken serbest el, masa üzerinde bulunmalı ve defteri kontrol edecek durumda olmalıdır.

2- KAS GELİŞİMİ
Yazmada omuz, kol, bilek ve parmak kasları çok önemlidir. Kas gelişiminde büyük kaslardan küçük kaslara doğru yani çnce omuz, kol sonra bilek ve parmak kasları güçlendirilmelidir. Havada yapılan geniş kol hareketleri yaparak kol ve omuz kaslarını, kum havuzunda yapılan alıştırmalar, oyun hamurları veya yap-bozlarla bilek ve parmak kasları güçlendirilebilir. Kas gelişimini tamamlamamış çocuklarda plastik kalem tutacakaları kullanılabilir.

3-YÖN
Türkçe'de yukarıdan aşağıya ve soldan sağa hareket temel yönlerdir. Çizgi çalışmalarından başlanarak yönlere dikkat edilmesi gerekir. Harflerin başlangıç ve bitiş noktaları mutlaka vurgulanmalıdır. Yön kavramının gelişmemesi durumunda “b” ile “d” harflerinin karıştırılması durumu ortaya çıkar.

4- EL TERCİHİ
El tercihinde sağ, sol ve karışık ellilik söz konusu olabilir. Çocukların çoğu sağ elini kullanırken, sol elini kullananlar kesinlikle sağ elini kullanmaya zorlanmamalıdır. Burada asıl önemli olan konu karışık elliliktir. Eğer böyle bir durum varsa, öğretmen çocuğu çeşitli durumlarda gözetlemeli ve baskın olan eli tespit etmelidir. El tespit etmek iöin uygulanacak diğer yol ise, öğrenciye tahtada aynı cümleyi iki farklı elle yazdırılıp; zaman, okunabilirlik, temizlik, çabukluk vb açılardan kontrol edilerek tercih edilmesi gereken el hakkında karar verilir.

Eğer öğrenci sol elini tercih ediyorsa, sağ elli öğrencilere göre daha alçak sıralarda oturtulmalıdır. Daha alçak sıra öğrencinin yazdığını görmesini sağlar. Aynı zamanda ışığın sağdan gelmesi sağlanmalıdır, bu sayede yazılanlar gölgelenmemiş olur. Cossit'e göre yazı okunabilirliğini arttırmak için kalemi, yazım yerinden 3-4 cm yukarıdan tutmalıdırlar.

5- BOŞLUKLAR
Yazmada; cümleler, kelimeler, harfler arası ve sayfa kenarlarındaki boşluklar önemlidir. Öncelikle sayfa kenarlarındaki boşluklar daha sonra cümle, kelime ve harf arasındaki boşluklara çocuğun dikkati çekilmelidir. Kalem ve parmak kullanarak cümle ve kelimeler arası boşluklar kavratılmaya çalışılmalıdır.

6-HARFLERİN ŞEKİLLERİ
Yazma öğretimindeki temel amaç okunaklı ve bir o kadar da çabuk yazmayı öğrenciye kazandırmaktır. Çocuk zihinden harflerin şekillerini doğru ve hızlı bir şekilde hatırlayabilmelidir. Bunun için harflerin üzerinden geçerek yapılan alıştırmalara, oklarla yön göstermeye, harfleri hafızadan yazdırmaya yönelik çalışmalar yapılabilir. Yanlış yazımlar anında düzeltilmezse alışkanlık haline gelebilir.

7- KALEM TUTMA
Kalem tutmanın çok değişik şekilleri vardır. Fakat araştırmacılar, üç parmakla kalem tutma konusunda hem fikirlerdir. işaret parmağı ve baş parmağın yumuşak uç kısımlarının birbirine değecek şekilde kalem tutma noktasına yerleştirilip orta parmağın uca yakın (büküm noktası ile tırnak arasında kalan) kısmı ile desteklenmesi şeklindedir. Ayrıca kolun dirsek ile bilek arasında kalan bölümünün avuç içi ile aynı yönde kalan kısmının da masa üzerine 45 dereceden biraz fazla bir açı oluşturacak şekilde yerleştirilmesi gerekiyor.

Kalem kesinlikle yazma noktasına yakın tutulmamalıdır. Böyle yapan çocukların engellenmesi için yazım noktası ile tutacak nokta arasında en az iki cm kalaak şekilde plastik bantlar dolanabilir. Aynı zamanda kalemin, ağır, köşeli veya çok ince olması da yazıyı olumsuz yönde etkiler.

8- KAĞIDIN POZİSYONU

Defterimn ve yazı kağıdının tutuluş şekli de yazı için önemlidir. Çocuğun yazma becerileri geliştikçe kullanılan ele göre sağa veya sola yazı defteri kaydırılabilir. Yazının şekli, defterin tutuluş şeklinden etkilenecektir.  Sağ el ile yazanlarda defterin sol tarafı vücudun orta kısmını biraz geçecek şekilde sağa kaydırılmalıdır. Eğik yazıya geçildiğinde ise aşağı yukarı 45 derece saat hareketinin aksi yönünde döndürülmelidir. Sol elliler ise defteri yaklaşık 45 derece saatin hareketi yönünde döndürmelidir.  Eğik el yazısına başlandığında sağ ve sol elliler için oluşturulan kılavuz çizgili kartonlar kullanılabilir.

9- YAZMA HIZI
Yazma hızı, genellikle belirlenen zaman dilimi içerisinde yazılan harf sayısına göre belirlenmelidir. Yazma hızı ölçülürken, okunabilirliğin ölçülmesi, harflerin gmvde, alt, üst uzantılarının oluşturulması, boyutları ve sayfa yüzeyine yerleştirilmeleri gibi unsurlkarı da içerdiğinden oldukça zordur. 1998'de yapılan bir araştırmada yazma hızının cinsiyete göre değiştiği tespit edilmiştir. Aşağıdaki tabloda, 1 dakikada yazılan ortalama harf sayıları verilmiştir.
 
SINIFLAR   1     2     3     4     5     6      7       8       9    

KIZ           21   36   50   66   75   91   109    118     121    

ERKEK       17   32   45    61   71   78    91     112     114 



Ekleyen:

Kamil KARADENİZ