makaleler
MAKALELER
ÖNCE OKUMA İLGİSİ
İnsanın yaşamında bebekliğinden itibaren çevresindeki nesnelerle ve canlılarla devamlı iletişim ve etkileşim içinde olması kaçınılmazdır. Bu etkileşmede çevredeki nesneler ve olup bitenler, insanların ilgisini çekebilir. Okuma açısından bakıldığında insanlar çocukluk dönemlerinde okuma araç gereçleri ile okuma eylemini yapan kişiler ile karşılaşabilir. Bunlar ise okumaya olan ilgiyi olumlu veya olumsuz etkileyebilir.
Çocukların kitaplara duyduğu ilgi okul öncesi dönemde dil ağırlıklı etkinliklerin çeşitliliğince ve zenginleştirilmiş deneyimlerle, yaşamın ilk yıllarında başladığını belirten Yavuzer; okul öncesi çocuğuna okunan öykülerin, söylenen şarkıların tümünün onun kitaplara ilgisinin gelişmesine yardımcı olacağını belirtmiştir. Bununla birlikte bu tür etkinliklerin okuma alışkanlığının da temelini oluşturacağını ifade etmiştir. Çocuklarda okuma ilgisi oluşturulması için, küçük yaşlardan başlanarak, çocukların kitapla tanıştırılabilir. İlköğretim döneminde çocuğun okumaya karşı ilgi duymasında en büyük yardımcının çocuk kitapları olduğu ifade edilebilir.
Çocuklarda motivasyonun sağlanması, çocukların okumaya zaman ayırmaları için gereklidir. Okumaya zaman ayırmanın içsel motivasyon, dışsal motivasyon, sosyal motivasyon gibi farklı açıları bulunmaktadır. İçsel olarak güdülenmiş çocuklar okumaya karşı daha olumlu tutum sergileyebilir.
İlginin okuma başarısı ile ilişkili olduğu araştırmalarla ortaya konmuştur. Bu yönde ABD’de 9, 13 ve 17 yaşlarındaki öğrenciler üzerinde yapılan ulusal bir çalışmaya göre, okumaya ilgi duyan öğrencilerin okumaya karşı ilgi duymayan öğrencilere göre daha yüksek okuma başarısı elde ettiği bulunmuştur. Aynı çalışmada düşük gelirli ve düşük eğitimli ailelerden gelen ve okumaya ilgi duyan çocuklar, yüksek gelir ve eğitim düzeyine sahip okumaya ilgi duymayan öğrencilerden daha yüksek düzeyde okuma başarısı elde etmiş olduğu ortaya çıkmıştır.
Bireyler yaşamının her dönemimde birbirinden farklı konulardaki kitaplarla karşılaşabilir, ilgi duyabilir ve okumak isteyebilir. Okuyucu tipi okuma yöntemlerine, okuma niyetine ya da belli bir tür okuma malzemesinin seçimine göre değişebilir.
Okuma eylemini bireylerin yaşamlarında çok önemli bir yere sahip olabilir. Hızlı teknolojik gelişmeler ile bu gelişmelerden kaynaklanan birçok yenilik söz konusu olabilir. Bireyler bütün bu gelişmelerden ve yeniliklerden en çok okuma yoluyla bilgi edinebilir. Bunun yanında yaşamın her alanında gerekli olan okuma eyleminin etkililiği için yaşam boyu sürdürülmesi önemlidir. Bireylerin okuma eyleminden gerçek anlamda yararlanabilmeleri için, okuma ilgilerini genişletmeleri ve yaşam boyu sürecek okuma alışkanlıkları edinmeleri önemlidir.
Görüldüğü gibi okuma ilgisi sadece okulda değil okul öncesi dönemde oluşmaktadır. Okul öncesinde okuma konusunda çocukların oyuncak tarzında okuma araç-gereçleriyle tanıştırılması, oyunlar oynatılması, eğlendirici etkinliklerin yapılması, okuma araç-gereçlerine pozitif yönde anlam yüklemelerinin sağlanması önemlidir. Çocukların, okuma araç-gereçlerine karşı yükleneceği bu anlam okul döneminde okul ve sınıf ortamlarındaki düzenlemelerle okuma araç-gereçlerinin ve bulunduğu yerlerin görünüşünden içeriğine kadar itina ile hazırlanarak kişisel isteklere cevap verecek olması ve bu okuma araç-gereçleriyle yapılacak etkinlikler okumaya olan ilgisini artırabilir. Çocuklar ev ve okul dışındaki kırtasiye, kitapçı, kütüphane vb. yerlerdeki okuma araç-gereçlerinin bulunduğu yerlere götürülebilir, olumlu yönde etkileşim yaşatılabilirse çocuklarda okuma alışkanlığı temellerinden birisi olan okuma ilgisi oluşturulabilir.
KAYNAKÇA:
İlköğretim öğrencilerinin okuma alışkanlığına ilişkin veli öğretmen ve öğrenci görüşleri / The views of parents teachers and students about the reading habits of primary school students
Yazar: ERCAN AKSOY
Danışman: YRD. DOÇ. DR. DUYGU S. ÖZTÜRK
Ekleyen:
KAMİL KARADENİZ